Patlamadan Korunma Dökümanı (PKD), patlayıcı ortam riski bulunan işyerlerinde alınması gereken önlemleri ve yapılması gereken analizleri içeren zorunlu bir belgedir. Bu döküman, işyerlerinde meydana gelebilecek patlamaları önlemek ve çalışanları korumak için hazırlanır. İş güvenliği yönetmeliklerine uygun olarak düzenlenen PKD, özellikle tehlikeli gazlar, buharlar, tozlar veya yanıcı maddelerle çalışan işletmeler için büyük önem taşır.
Patlamadan Korunma Dökümanı, işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı atmosferlerin değerlendirilmesi ve buna yönelik alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla hazırlanan resmi bir belgedir. Bu döküman, işletmenin risk analizi sürecini kapsamlı bir şekilde ele alır ve iş sağlığı güvenliği kapsamında uygulanacak önleyici tedbirleri içerir.
İşletmelerin faaliyet gösterdiği sektöre bağlı olarak, patlama riski farklı seviyelerde olabilir. PKD, bu risk seviyelerini belirleyerek uygun güvenlik önlemlerinin alınmasını sağlar. Özellikle kimya, petrol, madencilik, tekstil, gıda ve metal işleme gibi sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin bu belgeyi hazırlatması ve düzenli olarak güncellemesi zorunludur.
Patlamadan Korunma Dökümanı, patlayıcı ortam oluşma ihtimali olan tüm işyerleri için yasal bir zorunluluktur. İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre, yanıcı gaz, buhar, toz veya yanıcı sıvılarla çalışan işletmeler bu dökümanı hazırlamak ve uygulamak zorundadır.
Özellikle şu sektörlerde faaliyet gösteren işyerleri için PKD hazırlanması gereklidir:
PKD’nin yasal zorunluluğu, Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği’nin ATEX direktiflerine uygun olarak hazırlanmıştır.
Bir PKD, aşağıdaki temel unsurları içermelidir:
PKD hazırlanırken izlenen aşamalar şunlardır:
ATEX yönetmeliğine göre:
Mühendislik tedbirleri: Patlamaya dayanıklı ekipman, havalandırma, statik önlemleri
Organizasyonel tedbirler: Eğitim, acil durum prosedürleri, bakım ve denetim
PKD, işyerindeki değişikliklere bağlı olarak güncellenmelidir. Yeni bir risk, üretim hattı ya da madde kullanımı gibi durumlarda belge yeniden düzenlenmeli ve çalışanlara duyurulmalıdır.
